W Środę Popielcową rozpoczął się okres czterdziestodniowego przygotowania do największej chrześcijańskiej uroczystości – Świąt Paschalnych (Wielkanocy).

Dla wiernych Wielki Post jest  wezwaniem do pokuty i przemiany życia. To również czas przygotowań do największego święta w kalendarzu liturgicznym – Zmartwychwstania Pańskiego, czyli Świąt Wielkanocnych. W Środę Popielcową w kościołach kapłani posypują głowy wiernych odrobiną popiołu. Obrzędowi temu towarzyszą słowa kapłana: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” lub „Pamiętaj, że prochem jesteś i w proch się obrócisz”.

Okresy i dni pokuty są w Kościele katolickim specjalnym czasem ćwiczeń duchowych, liturgii pokutnej, pielgrzymek o charakterze pokutnym, dobrowolnych wyrzeczeń, jak post i jałmużna, braterskiego dzielenia się z innymi, m.in. poprzez inicjowanie dzieł charytatywnych. Z liturgii znika radosne „Alleluja” i „Chwała na wysokości Bogu”, a kolorem szat liturgicznych staje się fiolet.

W Środę Popielcową – zgodnie z kanonami 1251-1252 Kodeksu Prawa Kanonicznego – obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły (trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden – do syta). Prawem o wstrzemięźliwości są związani wszyscy powyżej 14. roku życia, a prawem o poście – osoby pełnoletnie do rozpoczęcia 60. roku życia.

Bóg w Wielkim Poście nie wzywa do umartwienia, ale wzywa do wejścia w relację miłosną. Bo miłość polega na rezygnacji z siebie. Każdy, kto kogoś kocha lub kochał, wie, że miłość właśnie na tym polega, że chcę, potrafię i jestem gotowy na rezygnację z części siebie.